Het eerste boek dat de historische vereniging onder uw aandacht wil brengen is De Zaanstreek in bezettingsjaren van Wim Swart. Wim Swart (Zaandam 30 september 1929 – Zaandam, 22 juli 1990) begon zijn journalistieke carrière in 1947 als verslaggever bij De Waarheid. In 1953 ging hij als freelancer voor de Zaanlander werken. In 1965 maakte hij de overstap naar de Typhoon. Hij kwam in dienst bij dit dagblad als raadsverslaggever, een functie die hij 20 jaar zou vervullen. In die periode groeide hij uit tot deskundige op het gebied van de Zaanse gemeentepolitiek. Het boek Kwart eeuw Swart kijken (te leen in De Bieb), dat in 1991 speciaal verscheen ter gelegenheid van het 25-jarig raadslidmaatschap van Wietske Kingma (zijn vrouw), getuigt hiervan.

Ook beschikte Swart over veel kennis van de Tweede Wereldoorlog. In april en de eerste dagen van mei 1980 schreef hij artikelen in De Typhoon over de Duitse bezettingsjaren 1940-1945 in de Zaanstreek. Deze in totaal 23 artikelen, hier en daar iets gewijzigd en uitgebreid, zijn gebundeld in het boek Zaanstreek in bezettingsjaren. Dit boek staat in deze blog centraal.

Het boek
Zaanstreek in bezettingsjaren geeft een overzichtelijk beeld van de periode 1940-1945 in de Zaanstreek. In 23 artikelen gaat Swart in op gebeurtenissen in de periode 1940-1945. Hij start met de inval van de Duitsers in Nederland op 10 mei 1940 en eindigt met de bevrijding op 5 mei 1945. In de daartussen liggende 21 artikelen snijdt Swart onderwerpen aan zoals: de NSB die geen grip krijgt op de Zaanse arbeiders, de winterhulp, de februaristaking op 25 en 26 februari 1941 en de reactie van de Duitsers hierop, de Zaandamse joden die als eersten naar Amsterdam werden verdreven, de brandstichting in het arbeidsbureau in Zaandam, burgemeesters en hun opstelling richting de Duitsers, verzet, honger en verraad.

Veel personen, heel veel personen, noemt hij met naam en toenaam.Voor Zaankanters zullen de gebeurtenissen en personen zeker een blik van herkenning opleveren. Enkele namen zijn: Walraven van Hall, de bankier van het verzet, familie Bark die hun op 7 januari 1941 geboren dochter Irene Beatrix noemde, de leraar Jambroes van het Zaanlands lyceum, mevrouw Pel-Groot die een zes weken “oude”joodse baby in het voorjaar 1942 in huis nam.

Het boek is geschreven in een persoonlijke stijl (journalisten eigen!). Ik krijg als lezer sterk de indruk dat de schrijver er zelf bij is geweest en de mensen zelf heeft gekend. Wim Swart is in 1929 geboren in Zaandam en was bij de bevrijding 15 jaar oud. Hij kan de mensen dus daadwerkelijk hebben gekend en de gebeurtenissen van dichtbij hebben mee gemaakt.

Al met al een heel prettig leesbaar boek dat een goed overzicht geeft van de Zaanstreek in bezettingsjaren. Het boek prikkelt de nieuwsgierigheid, in ieder geval de mijne.