Historische Vereniging Koog-Zaandijk

Doos van een bestekcassette

Het zal in 1961, rond kerstmis of de jaarwisseling, zijn geweest dat we een uitstapje maakten naar een oom en tante in Barneveld. Mijn oom had iets nieuws in huis, in de voorkamer, op de grond: een treinbaan, aflomstig uit de etalage van een winkel in Barneveld. Hij werkte daar op zaterdag, een bijbaantje. Op het baantje reden twee locomotieven rond, groene E63’ers van Märklin, geproduceerd tussen 1953 en 1956. Dat was een mooi stukje speelgoed. Ook waren er wissels bij en enkele kartonnen huisjes. Zelfs een aantal seinen. De locomotief stopte bij een rood sein. Met een doosje met drukknopjes kon het sein op groen worden gezet en reed dan weer verder. Ik mocht er naar hartelust mee spelen en dat heb ik ook gedaan, helemaal in de ban van dit mij onbekende speelgoed. Uren achter elkaar, niet weg te slaan van dit stukje techniek dat ik niet kende. Mijn drie nichtjes waren er snel op uit gekeken, ik niet.

Na de logeerpartij vertrokken we terug naar Zaandijk, met de trein, eerst een stukje over de “Kippenlijn”, vanaf Amersfoort gewoon met de NS. Mijn vader had een doos als extra bagage mee terug te brengen. Het was een vierkante doos van een bestekcassette, dichtgebonden met touw. De doos was zwart, het deksel grijs. Van touw was ook een hengsel gemaakt om de doos te kunnen tillen. Ik moest dit valies gedurende de reis vervoeren. De doos was loodzwaar, voor een kind dan. Volgens mijn vader zaten er radio-onderdelen in. Dat was goed mogelijk, mijn oom had een schuur vol radiospul staan. Hij was ook zendamateur op de 27 Mc en kocht wel eens wat bij Loe Lap in Amsterdam. Nee, heel plausibel zo’n verhaal.

Een half jaar later, in augustus 1962, was ik jarig. Mijn verjaardags-cadeautje bestond uit een doos van een bestekcassette???? Wat zullen we nou dan krijgen?? Ik mocht de touwtjes los maken en ontwaardde………. de modeltrein uit de voorkamer van het huis van mijn oom en tante uit Barneveld. Geen radio-onderdelen dus. Mijn vader had de complete treinbaan uit de etalage gekocht, maar eerst wel even gekeken of ik er interesse in had. Nou, dat had ik! Zowel op het flat in de Arie de Bruinstraat 31 als op de Kreeftstraat 6 is de baan vele malen opgezet en weer afgebroken. Ik leerde steeds meer van de techniek en de schakelingen die ermee gepaard gingen. Meer dan mijn vader, weet ik nog wel.

Ik heb een keer, op zolder aan de Kreeftstraat, geëxperimenteerd met “bovenleiding”. Nee, ik had geen masten e.d. Gewoon een stuk blanco draad op de pantograaf drukken en kijken wat er ging gebeuren. Er gebeurde iets. Een blauwe rookwolk uit de blauwe transformator. Paniek! Wat doe ik fout? Pa erbij gehaald. Pa had geen idee wat ik allemaal aan draden op de baan aan elkaar had geknoopt. Hij zocht zich het apenzuur, maar had wel een idee wat er fout was gegaan. Ik had kortsluiting gemaakt op de baan. De transformator had een beveiliging met een weerstand en een pertinax plaatje. Dit plaatje werd bij kortsluiting even warm en had de blauwe walm veroorzaakt. Niets aan de hand alles werkte nog naar behoren. Toch even schrikken.

De baan is meeverhuisd naar Dieren, later naar Hengelo. Opgeborgen. Uitgepakt en opnieuw leven ingeblazen. Ingeruild, opnieuw gestart. Digitaal gemaakt. Het bloed kruipt…

Nu, vele jaren later, staat er een grote baan op mijn zolder, met veel te veel locomotieven, alles digitaal, behalve…………. die twee E63’ers van de baan uit Barneveld. 57 jaar oud ofzo, net als ik. Ze kunnen rijden op de bovenleiding, met gelijkstroom, geen probleem, alles werkt. Ook de kartonnen huisjes staan er nog. In 1963 kreeg ik een groene Zweedse SJ, gekocht bij Woudt in Koog aan de Zaan voor 53 gulden, volgens het doosje. Hij staat achter de twee groene E63’ers.

“Mijn vader, bijna 82, zit niet achter de geraniums. Hij heeft zijn eigen modelbaantje, digitaal. En wat hij niet snapt, zoekt hij op bij Google, met zijn laptop, met glasvezelverbinding naar het internet Jong geleerd, oud gedaan!