Historische Vereniging Koog-Zaandijk

Cacao De Zaan en Berisford (7)

In 1987 is voor het eerst sprake van samenwerking tussen Cacao De Zaan en Berisford; op 22 januari 1988 bekrachtigd in een overeenkomst tussen W.R. Grace & Co (75 procent) en S8iW Berisford Plc. (25 procent). Vanaf 25 januari 1988 worden de industriële cacaoactiviteiten van W.R. Grace & Co en S&W Berisford Plc. uitgevoerd onder de naam Grace Cocoa.

Grace Cocoa bestaat uit de Grace-bedrijven Cacao De Zaan B.V. (Koog), De Zaan Far East Pte (Singapore) en Ambrosia Chocolate Company (Wisconsin en New Jersey, VS) en de Berisford-bedrijven Berisford Cacao Nederland B.V. (Wormer) en Kakao- und Schokoladewerke (Kascho) GmbH (West-Berlijn). Pedro F. Mata is president van Grace Cocoa; Van Bergen leidt de activiteiten in Europa en het Verre Oosten. Hans Leijdekker wordt benoemd tot commercieel directeur, als opvolger van John Broekhuis.

In dezelfde periode verwerft Cacao De Zaan, via dochter Twincon, een minderheidsbelang (20 procent) in Unicao in Abidjan (Ivoorkust) en is nu dus zelf actief betrokken bij de cacaoverwerking in de oorsprongslanden. Paul Terpstra verzorgt er de technische ondersteuning. Intussen gaan ook de vernieuwingen door: op 30 april 1988 wordt een telefoondoorkiessysteem in gebruik genomen, waardoor medewerkers nu rechtstreeks van buiten kunnen worden gebeld. Na anderhalf jaar bouwen wordt op 27 september 1988 het Guisgebouw feestelijk geopend. Op 1 januari 1988 wordt de 36-urige werkweek ingevoerd.

Per 3 juli 1989 worden de commerciële afdelingen van Cacao De Zaan en Berisford Cacao Nederland samengevoegd in één commerciële afdeling, op het hoofdkantoor in Koog. Op 21 mei 1990 is de gehele integratie van de twee bedrijven een feit. Voortaan wordt gesproken over Cacao De Zaan locatie Koog en Cacao De Zaan locatie Wormer. In totaal 580 medewerkers verwerken in 1990 ruim 121.000 ton cacaobonen (totale Nederlandse cacao- industrie 247.600 ton = 11 procent van de wereldverwerking). Op 10 november 1990 is er een groot ‘Samen-één- feest’ in Motel Akersloot, georganiseerd door de beide personeelsverenigingen en de directie.

De eerste gezamenlijke investeringsaanvraag wordt ingediend: ƒ 7 miljoen voor een pers in Koog en een in Wormer, plus voorbereidingskosten voor het invoeren van een vijfploegendienst in Wormer. De boterkelder wordt gemoderniseerd en zal de boter van beide locaties afpakken.

Op 31 december 1990 bestaat de directie uit:
Ir. W.B. van Bergen, president-directeur
Ir. M. Aarnoudse, directeur. Laboratorium, Applicatie,
Research & Development
Ir. D. Jonkhof, directeur. Productie & Engineering en locatie Koog
J.W.A. Leijdekker, directeur, Inkoop grondstoffen en verkoop producten
E.J.A. Peek, directeur. Financiën & Administratie, Personeel & Organisatie
J. van de Walle, directeur, locatie Wormer (tot eind 1990). Per 1 januari 1991 heeft W.R. Grace & Co ook de 25 procent aandelen overgenomen van Berisford International.

J. v.d. Walle

Van ‘droesfabriek’ naar voorbeeldfabriek
Het samengaan van Cacao De Zaan en Berisford (de Mooriaan) roept in Wormer gemengde gevoelens op. De bedrijfsculturen verschillen nogal. Cacao De Zaan is het grote, moderne, internationale cacaobedrijf. Bij de Mooriaan overheerst de dorpse gemoedelijkheid. Directeur Jef van de Walle is vrijwel dagelijks in de fabriek te vinden en weet precies wat er speelt. ‘Cao onderhandelingen’ met Van de Walle worden, bij wijze van spreken, gevoerd tijdens de koffie in de schilderwerkplaats. Ook privé kunnen de medewerkers – gevraagd en ongevraagd – rekenen op zijn advies en hulp.

Op het terrein wonen medewerkers van de Mooriaan. Toen het nog onderdeel was van Wessanen, moesten de ‘meesters’ (bedrijfsleiders) naast de fabriek wonen. Ook andere werknemers wilde Wessanen graag zo dicht mogelijk bij het bedrijf huisvesten, maar je kon niet zomaar bewoner worden. Je diende getrouwd te zijn en een gezin te vormen. Er waren twee arbeiderswoninkjes en later ook nog een houten noodwoning. Henk Battem woonde daar. Zijn zoon Gerrit Jan en diens moeder vertrokken als laatsten in 2001, na 52 jaar. Tegelijkertijd werden de twee stenen arbeiderswoninkjes gesloopt. De meesterswoning was al gesloopt, voor de bouw van het Distributiecentrum. Ook Nol van der Linden heeft 20 jaar op het terrein gewoond. Hij is in 1999 vertrokken.

Tien jaar voor de overname door Cacao De Zaan ging de Mooriaan van Wessanen over naar Berisford. De locatie Wormer is onder Wessanen alleen productielocatie. Na de overname wordt het een compleet bedrijf met alle kantoor- en commerciële functies en een laboratorium. Na de overname door Grace worden de kantoor- en commerciële functies overgeplaatst naar Koog en in 2000 verhuist als laatste ook het Microlab. De kantoormedewerkers, die eerst vanuit Wormerveer (Wessanen) zijn verhuisd naar Wormer, gaan nu naar Koog. Zij ondervinden het cultuurverschil direct en hebben het gevoel dat hun nieuwe collega’s ‘ze wel eens even zullen vertellen hoe het moet’. In 2011 is er weer volop verbouwd in Wormer; de derde verdieping van het kantoor huisvest nu een groot deel van de IT-afdeling.

In Wormer werken al vele jaren een of meer vrouwen in de productie. Sandra van Tolie, Anneke de Knegt en Edy Verheul-Koene waren de pioniers (v). Edy is ook de eerste die – samen met Sander Meijer – een productiefunctie in deeltijd vervult. Na het vertrek van Sander in 2001 neemt haar zus Thila Koene zijn plaats in. Zij hebben inmiddels vrouwelijke versterking gekregen van Jolanda Valk. De Mooriaan-medewerkers zijn trots op hun fabriek. Het e-poeder dat er werd geproduceerd, was van hoge kwaliteit, prachtig van kleur, ‘briljant’. Verschillende keren is er onzekerheid geweest over het voortbestaan van de locatie Wormer, maar aan het eind van de jaren negentig worden er grote investeringen gedaan. De langetermijnplannen van David-Jan Romijn, indertijd plantmanager Koog en Wormer, spelen hierin een grote rol.

De vijf kleine lijnen worden vervangen door twee grote. Met veel succes. De locatie Wormer is hierdoor een voorbeeldfunctie gaan vervullen voor de andere cacaobedrijven. Uit vroegere tijden heeft de Mooriaan de weinig vleiende bijnaam ‘droesfabriek’ overgehouden, maar die vlag dekt de lading al lang niet meer.

Op 1 februari 1990 start een cursus Nederlands voor 23 Marokkaanse medewerkers. Na het volgen van de cursus moeten zij in staat zijn instructies en opleidingen te volgen ten behoeve van het werk en de veiligheid. Het is ook de bedoeling hierdoor de (fulltime) functie van tolk/ begeleider op te kunnen heffen. De cursus wordt op 22 december 1992 afgesloten. Negen cursisten ontvangen een certificaat.

Bron: De Zaanklok – Personeelsblad van Cacao de Zaan/ADM 1951-2011